نوار نقاله ها، یکی از پرکاربردترین ابزارهای مکانیزه هستند که اغلب به نام تسمه نقاله یا کانوایر نیز شناخته شده و نقشی حیاتی در بهبود فرآیندهای تولیدی و انتقال مواد در صنایع گوناگون ایفا می کنند. از کارخانه های تولیدی بزرگ گرفته تا انبارها و حتی بخش های بسته بندی، نوار نقاله ها به دلیل سادگی در استفاده و کارایی بالا، از جمله ابزارهای اصلی و اساسی در این صنایع به حساب می آیند. در این مقاله، قصد داریم به صورت جامع به بررسی نوار نقاله بارگیری ها پرداخته و اجزای مختلف، انواع و کاربردهای آن ها را مورد تحلیل قرار دهیم.
نوار نقاله یا تسمه نقاله، در اصل یک نوع سیستم حمل و نقل مکانیزه است که برای جابجایی مواد به صورت پیوسته، استفاده می‌شود. نوارهای معمولاً از موادی مثل پلی استر، پلی‌اتیلن، نئوپرن و یا فولاد تقویت شده ساخته می‌شوند و در انواع مختلف و با اندازه‌ها و ویژگی‌های متنوعی در دسترس هستند. تسمه نقاله ها دارای انواع مختلفی هستند که چند مورد از رایج‌ترین آن‌ها را در ادامه بررسی می کنیم.
نوار نقاله بارگیری چیست؟
نوار نقاله بارگیری (conveyor belt) ابزاری است که برای انتقال مواد یا کالاها از یک نقطه به نقطه ای دیگر در مسافت ها و مسیرهای مختلف به کار رفته و با بهره گیری از تسمه ای که به صورت مداوم در حال حرکت است، مواد را به صورت افقی یا شیب دار جابه جا می کند. نوار نقاله ها، در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار گرفته و بهینه سازی سرعت و کارایی فرآیندهای تولید را فراهم می کنند.
تاریخچه نوار نقاله ها
استفاده از نوار نقاله به اوایل قرن نوزدهم بازمی گردد. در ابتدا، این ابزارها با دست و نیروی انسانی به حرکت در می آمدند؛ اما با پیشرفت تکنولوژی، استفاده از نیروی بخار و سپس نیروی برق برای حرکت نوار نقاله ها رایج شد. در نیمه دوم قرن بیستم، نوار نقاله های مدرن با استفاده از مواد سبک تر و مقاوم تر مانند پلاستیک و لاستیک، در صنایع مختلف محبوبیت گسترده ای یافتند.
اجزای اصلی نوار نقاله بارگیری
هر نوار نقاله، از مجموعه ای از اجزای گوناگون تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در عملکرد کلی سیستم ایفا می کنند. در ادامه به بررسی اجزای اصلی نوار نقاله های بارگیری می پردازیم:
·تسمه
تسمه، بخش اصلی و حیاتی نوار نقاله است که مواد یا کالاها را جابه جا می کند. تسمه ها، معمولاً از جنس های مختلفی مانند لاستیک، پلاستیک یا پارچه تقویت شده ساخته شده و بر اساس نوع مواد و شرایط کاری انتخاب می شوند. تسمه باید به اندازه کافی مقاوم باشد تا در برابر سایش، حرارت و وزن مواد، مقاومت خوبی از خود نشان دهد.
·رولیک ها
رولیک ها، در فواصل مشخصی در زیر تسمه قرار می گیرند و وظیفه تسهیل حرکت آن را برعهده دارند. این قطعات، از جنس های مختلفی مانند فولاد یا پلاستیک بوده و بسته به نوع مواد منتقل شده، در اندازه های مختلفی ساخته می شوند. رولیک ها به دلیل نقش خود در پشتیبانی از تسمه و تسهیل حرکت آن، بخش بسیار مهمی از سیستم نوار نقاله را تشکیل می دهند.
·الکتروموتور
الکتروموتور، یکی از اجزای اصلی سیستم نوار نقاله است که با استفاده از انرژی الکتریکی، نیروی لازم برای حرکت تسمه را فراهم می کند. این بخش از سیستم، با توجه به توان و سرعت مورد نیاز انتخاب شده و معمولاً با همراهی گیربکس، سرعت و قدرت موتور را تنظیم می کند.
·شاسی
شاسی یا ساختار اصلی نوار نقاله، تمام اجزای سیستم را بر روی خود حفظ نموده و می تواند از جنس های مختلفی مانند فولاد، آلومینیوم یا استیل ساخته شود که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند.
·غلتک ها
غلتک ها، در ابتدا و انتهای نوار نقاله قرارگرفته و تسمه را در جهات مختلف هدایت می کنند. این قطعات، از جنس های مقاومی مانند فولاد ساخته می شوند و تأثیر زیادی بر عملکرد و دوام تسمه دارند.
انواع نوار نقاله ها
نوار نقاله ها، به واسطه ویژگی های خاص خود، به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هریک، برای کاربردی خاص طراحی شده و بر اساس نیاز صنعت مورد نظر انتخاب می شود.
·نوار نقاله پیاله ای
این نوع نوار نقاله، از سطل های کوچکی تشکیل شده که به یک زنجیر یا تسمه متصل هستند و مواد پودری یا دانه ای را در مسیرهای شیب دار یا عمودی جابه جا می کنند. نوار نقاله پیاله ای، به دلیل قابلیت حمل مواد در مسیرهای عمودی، در صنایعی که نیاز به انتقال مواد در فضای محدود یا شیب های تند دارند، بسیار مفید و کاربردی است.
·نوار نقاله رولیکی
نوار نقاله رولیکی، از غلتک های متعددی تشکیل شده که کالاها و اجسام را بر روی خود حمل می کنند. این نوع نوار نقاله، معمولاً در حمل و نقل مواد سنگین و حجیم به کار رفته و می تواند به صورت دستی یا با کمک موتور حرکت کند. صنایعی مانند خودروسازی و بسته بندی، به صورت گسترده ای از این نوار نقاله ها استفاده می کنند.
·نوار نقاله پیچشی
نوار نقاله پیچشی که به نام اسکرو کانوایر نیز شناخته می شود، از یک محور پیچشی تشکیل شده که مواد را در داخل یک محفظه بسته حرکت می دهد. این نوع نوار نقاله، برای جابه جایی مواد گرانولی و پودری مناسب است. اسکرو کانوایرها نیز، به دلیل طراحی فشرده و قابلیت استفاده در فضاهای کوچک، گزینه مناسبی برای صنایعی هستند که نیاز به انتقال مواد در مساحت های محدود دارند.
·نوار نقاله صفحه ای
این نوع نوار نقاله، از صفحات فلزی یا پلاستیکی متصل به زنجیر تشکیل شده که کالاها را در مسیرهای افقی یا شیب دار جابه جا می کند. نوار نقاله صفحه ای، معمولاً برای حمل مواد سنگین و حجیم مانند سنگ ها یا قطعات فلزی استفاده می شود و در صنایعی مانند صنایع معدنی و ساختمانی کاربرد دارد.
·نوار نقاله بازویی
این نوع نوار نقاله، از بازوهای متصل به زنجیر تشکیل شده و معمولاً برای جابه جایی کالاهای بسته بندی‌شده مانند بشکه ها یا جعبه ها در مسیرهای عمودی استفاده می شود. نوار نقاله بازویی، به دلیل سادگی در طراحی و کارایی بالا، در صنایعی مانند بسته بندی و خودروسازی محبوب است.
·نوار نقاله ناودانی
نوار نقاله ناودانی ، برای جابه جایی مواد در مسیرهای شیب دار به کار رفته و به دلیل سادگی در ساختار و نصب آسان، یکی از پرکاربردترین ابزارها در صنایع مختلف محسوب می شود.